اتصال دو شی لوله ای شکل را با رزوه ایجاد می کنند. اگر در سوراخ رزوه شود، غلاویز نامیده می شود و اگر درون شافت رزوه شود، حدیده نامیده می شود.
به طور کلی می توان گفت رزوه ها در همه جا هستند. اصول کار رزوه به این صورت است که حرکت پیچشی را به حرکت خطی تبدیل می کنند.
اتصالات لوله ها و قطعات، شیرآلات و ... به خودی خود می تواند در طول نصب و نگهداری یک سیستم وقت گیر باشد و مهم است که نشتی نداشته باشند و برخی از پشتیبانی های مکانیکی در برابر گرانش را نیز فراهم کنند.
در حوزه اتصالات روش های مختلفی برای تطبیق اندازه ها یا اشکال مختلف وجود دارد. در بین روش های مختلف اتصال، یکی از رایج ترین روش ها برای اتصال لوله ها و اتصالات رزوه می باشد.
رزوه یک خطی است که به دور یک شکل استوانه ای یا مخروطی پیچیده شده که با جفت شدن با یک رزوه دیگر می تواند اتصال ایجاد کند. رزوه ها در شکل ها و اندازه های مختلفی طراحی می شوند تا بتوانند اهداف زیادی را مرتفع کنند.
در بحث رزوه اطمینان از سازگاری رزوه ها در یک اتصال و آب بندی مناسب در آن اتصال بسیار اهمیت دارد. رزوه ها با ویژگی های طراحی که دارند شناخته می شوند. به عنوان مثال رزوه نر وماده، رزوه چپ و راست، رزوه مخروطی، رزوه زاویه دار و ... از انواع رزوه هستند.
رزوه نر وماده (Male and female threads )
رزوه می تواند به صورت داخلی (نر) یا خارجی (ماده) باشد. تمام اتصالات رزوه منطبق از یک نوع رزوه نر و ماده تشکیل می شوند. در یک اتصال مشخص مهم است که رزوه ها دارای ویژگی های طراحی یکسانی باشند تا از عدم نشتی یا عملکرد مکانیکی کافی اطمینان حاصل شود.
همانطور که در شکل زیر در تصویر سمت راست مشاهده می کنید اتصالات پورت رزوه ای شیرها ماده هستند.
رزوه چپ و راست (Right- handed and left-handed threads)
رزوه مارپیچ را می توان به صورت چپ دستی یا راست دستی طراحی کرد. به طور پیش فرض رزوه ها طبق قانون گرفتن با دست راست، به صورت راست دست طراحی شده اند. قانون راست دست به این معناست که وقتی رزوه ای در اتصالی درگیر می شود، اگر در جهت راست بچرخد به سمت بالا حرکت می کند.
حرف LH در مشخصات رزوه به معنای رزوه چپ است و یعنی اگر به سمت چپ بچرخد، رزوه به سمت بالا حرکت می کند.
رزوه مخروطی (Taper)
رزوه مارپیچ را می توان دور یک شکل مخروطی یا استوانه ای پیچید. رزوه روی یک شکل مخروطی، رزوه مخروطی و روی یک شکل استوانه ای، یک رزوه مستقیم یا موازی ایجاد می کند. زاویه رزوه مخروطی، زاویه بین شکل مخروطی و خط مرکزی لوله است.
رزوه های مخروطی برای ایجاد نشتی از طریق فشرده سازی و تغییر شکل رزوه های نر وماده به یکدیگر در یک اتصال طراحی شده اند.
رزوه های مستقیم باید با حلقه های O شکل یا واشر آب بندی، برای محکم کردن نشتی روی رزوه استفاده شوند.
Starts
تعداد شروع یه رزوه تعیین کننده برآمدگی هایی است که برای ساخت یه رزوه به اطراف آن پیچیده شده است. تعداد شروع ها تعیین کننده تعداد رزوه هایی است که یک پیچ در چرخش 360 درجه حرکت می کند. رزوه های لوله ای، رایج ترین رزوه های تک استارتی هستند. شکل زیر برای نشان دادن تفاوت در تعداد برآمدگی ها در هر استارت از کدهای رنگی استفاده می کند.
Form
شکل مقطع رزوه را فرم آن می گویند و در شکل زیر انواع مختلف آن نشان داده شده است.
رزوه ها می توانند به شکل مثلث، مربع، ذوزنقه یا اشکال دیگر باشند.به رزوه مثلثی شکل، رزوه V نیز گفته می شود.
آب بندی یه اتصال رزوه ای
هنگام اتصال دو رزوه، باید آب بندی هیدرولیکی ایجاد شده توسط آنها در نظر گرفت. رزوه های موازی و مخروطی را می توان برای ایجاد رزوه های اتصال دهنده و رزوه های پیچ بلند ترکیب کرد.
نوارهای مهر وموم رزوه، برای آب بندی بهتر رزوه های اتصال دهنده استفاده می شود.
در اتصالات رزوه ای، رزوه نر مخروطی و رزوه ماده موازی یا مخروطی با هم جفت می شوند تا از طریق فشرده سازی رزوه ها به یکدیگر، فشار ایجاد شود. در این نوع اتصال، با تغییر شکل رزوه ها به یکدیگر و سفت شدن با آچار، اتصال مهر و موم شده ایجاد می شود و با جدا سازی و مونتاژ مکرر رزوه، ممکن است رزوه آسیب ببیند.