یکی از شیوه های مهم و کاربردی مهندسی امروز، مهندسی معکوس است. این شیوه که به همه ی علوم ورود کرده است، به علت راهی که برای رسیدن به هدف در پیش گرفته است، معکوس نامیده میشود. در این روش از یک محصول از قبل طراحی و تولید شده برای خلق محصولی جدید استفاده میشود و در واقع مسیر مهندسی را به شکل معکوس و از پایان به آغاز طی میکند.
در صنایع مختلف برای رسیدن به هدف، با صرف هزینه ی کمتر و سرعت بیشتر، از مهندسی معکوس استفاده میشود. البته این روش مهندسی بیشتر مخصوص کشورهای در حال توسعه است که طی مسیری کوتاه فاصله ی خود را با کشورهای توسعه یافته به حداقل برسانند.
عمده ی مراحلی که یک کشور در حال توسعه از مهندسی معکوس بهره می برد به شرح ذیل است :
1. تشکیل واحدهای تحقیق و توسعه در صنایع ذیربط
2. بررسی تکنولوژی بکار رفته در محصول تولید شده ی مورد نظر
3. پس از رسیدن به نحوه ی تولید محصول، اقدام به تولید مشابه نمونه میکنند
4. تولید انبوه محصول
5. ارتقا کیفی محصول
در روش 5 فرآیند کار از مهندسی معکوس خارج شده و سمت مهندسی مستقیم می رود که در این زمینه نیاز به سرمایه گذاری بصورت دانش بنیانی می باشد؛ مهندسی که کشورهای توسعه یافته در رقابت با هم می پیمایند.
به طور خلاصه اگر بخواهیم به امکانات مورد نیاز در مسیر مهندسی معکوس در راستای تولید محصول فارغ از اطلاعات علمی و کاربردی اشاره کنیم، باید به ابعاد برداری اولیه از محصول مبنا اشاره کنیم که جزء اساس کار مهندسی معکوس است که این مهم بصورت دستی در محصولات ساده تر از نظر هندسی و ماشینی در محصولات دارای فرم های پیچیده ی هندسی انجام میشود.
در روش دستی به ابزارهایی چون کولیس، میکرومتر، شابلن و... نیاز است ولی در روش ماشینی بخاطر اینکه طیف وسیعی از محصولات روز دنیا هندسه ی پیچیده ای دارند و ابعاد برداری با روش دستی امکان پذیر نیست، به اسکنرهای سه بعدی نیاز است که عمده ی آنها و رایج در بازار ایران اسکنرهای لمسی CMM و اسکنرهای غیر لمسی OPTICAL می باشد.
پس از ابعاد برداری و داشتن اندازه ها در روش دستی و یا فایل مش در روش ماشینی باید فرآیند ساخت بررسی شود و نهایتا عملیات طراحی و کنترل کیفی مدل طراحی شده توسط طراح انجام می شود.